Sinds 2012 verzorgt het VGTC het onderhoud en de uitbreiding van het online woordenboek Vlaamse Gebarentaal. Daarbij volgen we een descriptieve aanpak. Ons team kijkt dus welke gebaren er in Vlaanderen gebruikt worden en beschrijft deze in het woordenboek. We kunnen dit niet alleen, en werken daarom op verschillende manieren nauw samen met de gebarentalige gemeenschap in Vlaanderen. Voordat een gebaar op het woordenboek terechtkomt, doorloopt het een heel proces dat bestaat uit vijf stappen: verzamelen, toevoegen, verifiëren, modelleren, en publiceren.

Ons team houdt verschillende bronnen goed in de gaten, denk bijvoorbeeld aan het corpus Vlaamse Gebarentaal, sociale media, actualiteit, … en verzamelt de gebaren die nog niet in onze digitale databank, Signbank, voorkomen. Deze gebaren worden dan toegevoegd aan de databank.

Vervolgens onderzoeken we deze gebaren. Deze fase bestaat uit twee onderdelen die soms overlappen: verifiëren en modelleren. Verifiëren houdt in dat we nagaan of het verzamelde gebaar effectief op die manier, met die betekenis, in Vlaanderen gebruikt wordt. Daarnaast wordt het gebaar ook gemodelleerd of gevormd, dat wil zeggen dat alle nodige informatie wordt aangevuld in de databank. Denk daarbij aan mogelijke vertalingen, bron, fonologische informatie als handvorm en locatie, categorie, …. Zo kan het gebaar zo volledig mogelijk op het woordenboek verschijnen bij publicatie.

Zowel voor het verzamelen, verifiëren als het modelleren van gebaren, doen we via verschillende wegen een beroep op de gemeenschap: een dagelijkse online bevraging (Gebarometer), een maandelijkse algemene discussiegroep (Gebarencommissie) en een of twee jaarlijkse specifieke, thematische discussiegroep(en) (Hiatenprojecten).

Gebarometer meet het gebruik en de verspreiding van gebaren in Vlaanderen. Elke dag wordt er via mail één gebaar bevraagd. Deelnemers kunnen met één klik in de mail zelf één van vier mogelijke antwoorden aanduiden:

• ja, ik ken dit gebaar + ja, ik gebruik het zelf
• ja, ik ken dit gebaar + nee, ik gebruik het niet zelf
• nee, ik ken dit gebaar niet
• ik twijfel

Snel en gemakkelijk! Heb je interesse om mee te doen aan Gebarometer? Neem dan contact met ons op.

De Gebarencommissie is een maandelijkse bijeenkomst van vijf dove gebarentaligen met een sterk netwerk, waarbij elk lid één van de vijf regionale varianten vertegenwoordigt. Binnen deze commissie is er ruimte voor diepere discussie over de vorm, betekenis en gevoelswaarde van gebaren.

Hiatenprojecten richten zich op het opvullen van gaten in het lexicon, de zogenaamde hiaten. Een tot twee keer per jaar stellen we daarom een groep gebarentaligen samen die gespecialiseerd of geïnteresseerd is in een bepaald vakgebied en daar professioneel of privé veel mee bezig is. Op deze manier proberen we systematisch meer specifiek lexicon te onderzoeken en toe te voegen aan ons woordenboek. Heb je interesse om rond een bepaald thema zelf een hiatengroep samen te stellen, lees dan hier alles over ons stappenplan of neem contact op met ons.

Wanneer een gebaar geverifieerd is en de bijbehorende informatie volledig en correct is, kan het ten slotte in het woordenboek gepubliceerd worden. Zoals je kan zien, gaan we heel zorgvuldig om met gebaren. We werkten een uitgekiend verificatieproces uit, waarvan de hiervoor genoemde factoren onderdeel zijn. Om een gebaar op het woordenboek te kunnen laten verschijnen, is er dus best wat tijd nodig. Een overzicht van de gebaren die het hele proces doorliepen en recent werden toegevoegd, kan je hier vinden.

Het VGTC wil in het online woordenboek de gebarenschat van de Vlaamse Gebarentaal zo volledig mogelijk beschrijven. Het doel is om het woordenboek op die manier een dubbele functie te laten vervullen: zowel vertalend als verklarend.

Het woordenboek werd in 2004 initieel opgericht als een vertaalwoordenboek tussen de Vlaamse Gebarentaal en het Nederlands. We blijven daarom enerzijds inzetten op een zo breed mogelijk woordenboek, met zoveel mogelijk gebaren en hun mogelijke vertalingen.

Anderzijds willen we ook inzetten op een gedetailleerde beschrijving van deze gebaren. We willen informatie verschaffen over wat het gebaar betekent (= definities) en in welke contexten het gebruikt kan worden (= voorbeeldzinnen). Daarnaast willen we ook, wanneer nodig/gepast, informatie meegeven over de gevoelswaarde van gebaren (= gebruikslabels) en waar bepaalde gebaren vandaan komen (= etymologie). Ook deze processen zullen tijd vragen, maar we zullen deze informatie stap voor stap blijven verzamelen en aanvullen. Om dit te kunnen doen, moet voor elk element een gepaste en efficiënte methodologie ontwikkeld worden die gericht is op gebarentalen. 

Meer informatie over ons labelproject vind je hier

Meer informatie over ons etymologisch onderzoek vind je in dit boek.

De methodologieën voor voorbeeldzinnen en definities zijn momenteel nog in ontwikkeling. Wanneer deze klaar zijn, vullen we alle informatie aan.